Blackout w Polsce - czy grozi nam brak prądu w 2024 r?

Blackout, czyli nagła i masowa przerwa w dostawie prądu, może poważnie wpłynąć na gospodarkę, bezpieczeństwo oraz życie codzienne mieszkańców. W kontekście dynamicznych zmian w energetyce światowej oraz wzrastającego zapotrzebowania na energię elektryczną, pytanie o możliwość wystąpienia blackoutów w Polsce staje się coraz bardziej istotne. Czy Polacy faktycznie mają się czego bać? 

Co to jest blackout?

Synonimem Blackoutu jest  awaria systemu energetycznego.  Innymi słowy to nagła i rozległa przerwa w dostawie energii elektrycznej, która może objąć  duże obszary - miasta, regiony, a czasem nawet całe kraje. Jest to sytuacja, w której ludzie i instytucje mogą być całkowicie pozbawieni dostępu do elektryczności przez określony, nawet dłuższy czas.

Co może spowodować blackout i jakie skutki ma awaria systemu energetycznego?

W historii zdarzyły się znaczące blackouty, takie jak te w północno-wschodnich Stanach Zjednoczonych i Kanadzie w 2003 roku, dotykający ponad 50 milionów ludzi, trwający ok dwóch dni, który spowodował ogromne szkody oraz zamieszki.

W 2019 roku Wenezuela doświadczyła długotrwałego blackoutu, który również miał katastrofalne skutki dla kraju. Przerwa w dostawie energii  spowodowała chaos, zakłócenia w dostawie wody, problemy z komunikacją oraz ogromne trudności w życiu mieszkańców.

Co może być przyczyną blackoutu?

• przeciążenie sieci,
• problemy techniczne,
• błędy operacyjne,
• ekstremalne warunki pogodowe,
• ataki cybernetyczne.

Największy blackout w historii świata

W 2012 roku Indie doświadczyły największego blackoutu w historii, który trwał od 30 lipca do 31 lipca. Przerwy w dostawie prądu dotknęły 620 milionów ludzi, co stanowiło około 9% populacji świata. Awaria wynikała głównie z nadmiernego obciążenia sieci spowodowanego wysokim zapotrzebowaniem na energię latem, problemami w zarządzaniu przepływami energii między regionami oraz niedoinwestowaniem i niewłaściwym utrzymaniem indyjskiego systemu energetycznego.

OZE a stabilność systemu elektroenergetycznego w Polsce

Polska sieć elektroenergetyczna przechodzi obecnie znaczną transformację, głównie poprzez integrację odnawialnych źródeł energii, takich jak energia słoneczna i wiatrowa. Mimo że OZE wspierają cele ekologiczne kraju redukując emisję CO2, produkcja zielonej energii zależy w znacznej mierze od warunków pogodowych, co sprawia, że jest nieprzewidywalna.  Nagłe spadki produkcji energii z fotowoltaiki czy turbin wiatrowych mogą powodować problemy z utrzymaniem równowagi w systemie elektroenergetycznym, co z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia blackoutów w Polsce.

Wzrost mocy z OZE bez odpowiednich magazynów energii może prowadzić do problemów z bilansowaniem systemu elektroenergetycznego. Nagły spadek produkcji z odnawialnych źródeł energii może uniemożliwić szybką reakcję systemu na zwiększone zapotrzebowanie, zwiększając ryzyko wystąpienia awarii systemu energetycznego kraju.

Rola magazynów energii w polskim systemie elektroenergetyczny

ESS pełnią bardzo istotną rolę w zapobieganiu blackoutom oraz zapewnianiu stabilności systemu elektroenergetycznego.

Ich funkcje obejmują zarówno techniczne, jak i operacyjne aspekty zarządzania siecią energetyczną:

• Umożliwiają bilansowanie systemu elektroenergetycznego poprzez przechowywanie nadwyżek energii produkowanej w okresach niskiego zapotrzebowania i jej oddawanie do sieci w okresach szczytowego zużycia, co pomaga w utrzymaniu stabilności sieci i unikaniu przeciążeń.
• Pełnią rolę rezerwy mocy, umożliwiając szybkie dostarczanie energii w przypadku nagłych awarii, co stabilizuje system i zapobiega rozprzestrzenianiu się awarii.
• Wspierają zarządzanie częstotliwością sieci poprzez szybką reakcję na fluktuacje częstotliwości, co jest kluczowe dla niezawodnej pracy systemu elektroenergetycznego.
• Redukują przeciążenia w określonych częściach sieci, szczególnie w godzinach szczytu, co zapobiega awariom sprzętu i wspiera płynne funkcjonowanie sieci.
• Wspierają rozwój mikrosieci i lokalnych systemów energetycznych, które mogą działać niezależnie od głównej sieci w sytuacjach awaryjnych, zwiększając odporność systemu energetycznego na blackouty.

Przebudowa infrastruktury przesyłowej w Polsce a zagrożenie blackoutem

Rząd oraz operatorzy systemów elektroenergetycznych podejmują wysiłki mające na celu modernizację i rozbudowę sieci przesyłowych, by zapobiegać potencjalnym awariom. Polskie Sieci Elektroenergetyczne planują budowę nowych linii przesyłowych oraz modernizację istniejących stacji, w tym projekt lądowej linii stałoprądowej (HVDC), mającej połączyć północ z południem kraju. Takie inwestycje mają zminimalizować obciążenie sieci i umożliwić płynny przesył energii z nowych źródeł wytwórczych.

Strategie zapobiegania blackoutom obejmują również:

• poprawę efektywności energetycznej,
• wprowadzenie inteligentnych systemów zarządzania energią, wspomaganych przez sztuczną inteligencję.
• stosowanie dynamicznych taryf energetycznych, których zadaniem jest redukcja ryzyka przeciążeń sieci w godzinach szczytu.

Blackout w Polsce – podsumowanie

Czy Polsce grozi blackout? Ryzyko istnieje, ale odpowiednie inwestycje i strategie mogą skutecznie temu zapobiec. Rozwijanie technologii magazynowania energii, inwestycja w ESS, modernizacja infrastruktury sieciowej oraz integracja inteligentnych systemów zarządzania energią mogą zapewnić stabilność energetyczną kraju i minimalizować ryzyko nagłych przerw w dostawie prądu.