Znaczny spadek cen energii u prosumentów objętych systemem net-billingu

Coraz bardziej widoczne staje się, że sprzedaż energii do sieci przestaje być opłacalna dla prosumentów objętych systemem net-billingu. W styczniu bieżącego roku zauważalnie wzrosła cena energii, stanowiącej podstawę rozliczeń prosumentów korzystających z net-billingu. W kolejnym miesiącu, czyli w lutym, nie odnotowano kolejnego wzrostu. Wręcz przeciwnie, cena energii w systemie net-billingu znowu spadła, i to o ponad 100 zł/MWh.

Trend spadkowy cen energii elektrycznej na polskim rynku hurtowym jest wyraźny. To z kolei przekłada się na obniżenie średniej miesięcznej rynkowej ceny energii elektrycznej, która stanowi podstawę rozliczeń prosumentów objętych net-billingiem - tzw. cenę RCEm, publikowaną każdego miesiąca przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE).

W ubiegłym roku w systemie net-billingu obserwowano kolejne spadki wartości energii, którą prosument przekazuje do sieci. Rezultatem tych spadków było rekordowo niskie ceny energii wytwarzanej przez prosumentów, zanotowane przez PSE w grudniu 2023 roku. Wtedy wyniosła ona 304,63 zł/MWh, co stanowiło istotne obniżenie w porównaniu z cenami z roku 2022. W sierpniu 2022 roku - w trakcie szczytu kryzysu energetycznego w Europie - cena RCEm wyniosła nawet 1017,27 zł/MWh.

W ostatnim okresie sytuacja na rynku energii wyraźnie się uspokaja, co skutkuje obniżeniem cen energii w transakcjach realizowanych za pośrednictwem Towarowej Giełdy Energii. Ten trend z kolei odbija się na zmniejszeniu ceny RCEm, co ma istotne znaczenie dla prosumentów wykorzystujących net-billing.  

Cena energii w net-billingu ponownie maleje

Po ostatnim okresie spadkowym, trend został przerwany w styczniu 2024 r. Średnia cena energii RCEm w pierwszym miesiącu tego roku wzrosła z 304,63 zł/MWh w grudniu 2023 r. do 437,02 zł/MWh w styczniu. Jednakże w kolejnym miesiącu nie odnotowano kontynuacji wzrostu.

Polskie Sieci Elektroenergetyczne właśnie ogłosiły, że średnia cena energii RCEm za luty 2024 r. wyniosła 324,35 zł/MWh, co oznacza spadek o 112,77 zł/MWh w porównaniu z poprzednim miesiącem.

Dotychczas opublikowane przez PSE miesięczne ceny rynkowe energii RCEm, począwszy od czerwca 2022 r., przedstawiały się następująco (uwzględniając ostatnie korekty PSE):

1. czerwiec 2022 r. – 656,04 zł/MWh
2. lipiec 2022 r. – 796,27 zł/MWh
3. sierpień 2022 r. – 1017,27 zł/MWh
4. wrzesień 2022 r. – 710,03 zł/MWh
5. październik 2022 r. – 575,48 zł/MWh
6. listopad 2022 r. – 701,67 zł/MWh
7. grudzień 2022 r. – 723,49 zł/MWh
8. styczeń 2023 r. – 594,59 zł/MWh
9. luty 2023 r. – 668,51 zł/MWh
10. marzec 2023 r. – 508,90 zł/MWh
11. kwiecień 2023 r. – 505,44 zł/MWh
12. maj 2023 r. – 380,42 zł/MWh
13. czerwiec 2023 r. – 453,88 zł/MWh
14. lipiec 2023 r. – 440,38 zł/MWh
15. sierpień 2023 r. – 412,33 zł/MWh
16. wrzesień 2023 r. – 404,82 zł/MWh
17. październik 2023 r. – 329,25 zł/MWh
18. listopad 2023 r. – 378,97 zł/MWh (PSE właśnie dokonało korekty tej ceny, zmniejszając ją w stosunku do poprzednio obowiązującej)
19. grudzień 2023 r. – 304,63 zł/MWh
20. styczeń 2024 r. – 437,02 zł/MWh
21. luty 2024 r. – 324,25 zł/MWh.

Wyraźnie widać spadek opłacalności sprzedaży energii do sieci net-billingowej.

Kluczowa rola magazynowania energii w kontekście malejącej opłacalności sprzedaży energii z instalacji PV do sieci

Inwestycja w magazyn energii ma kluczowe znaczenie w sytuacji rosnącej produkcji energii z odnawialnych źródeł energii (OZE), gdzie produkcja może być nieregularna i nie zawsze pokrywać się z chwilowym zapotrzebowaniem. O ile korzystanie z systemu net-billingu może początkowo wydawać się atrakcyjne, to rosnąca konkurencja na rynku energii i stale zmieniające się ceny mogą sprawić, że przychody z sprzedaży energii do sieci będą coraz mniejsze. W takiej sytuacji magazynowanie energii pozwala prosumentom na bardziej elastyczne zarządzanie ich własnym źródłem energii, umożliwiając gromadzenie jej nadwyżek w okresach wysokiej produkcji oraz wykorzystanie ich w okresach niższego wytwarzania, co w konsekwencji przekłada się na oszczędności i większą niezależność energetyczną

Ministerstwo zapowiada modyfikacje w systemie net-billingu

Net-billing to model rozliczeniowy obowiązujący prosumentów, którzy podłączyli swoje mikroinstalacje do sieci po 31 marca 2022 roku. Nadal stosuje go mniejsza grupa właścicieli domowych mikroinstalacji. Większość spośród ponad 1,38 mln polskich prosumentów nadal korzysta z dotychczasowego systemu opustów, w którym występuje rozliczenie ilościowe energii przekazywanej do sieci i pobieranej z niej (w stosunku 1:0,7 lub 1:0,8, w zależności od mocy instalacji). Co więcej, system opustów uwzględnia obniżanie nie tylko wartości pobranej energii, ale także zmiennych kosztów dystrybucji, czego nie ma w net-billingu.

Historia net-billingu pokazuje, że prosumentom korzystającym z tego systemu należy się liczyć z dużymi fluktuacjami wartości energii podlegającej wycenie, którą przekazują do sieci. Ryzyko zmienności cen energii w net-billingu może jeszcze wzrosnąć wraz z przejściem z ceny miesięcznej na ceny godzinowe, co zgodnie z aktualną wersją ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii powinno mieć miejsce już w drugiej połowie tego roku.

Według najnowszych informacji przekazywanych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, należy się spodziewać zmiany zasad funkcjonowania net-billingu. Resort sygnalizuje chęć zapewnienia prosumentom większej stabilności w rozliczeniach. Na razie nie ujawniono szczegółów planowanych zmian, jednak w przedwyborczych deklaracjach partii rządzących pojawiła się propozycja wprowadzenia minimalnej wartości, poniżej której cena energii w net-billingu nie będzie mogła spaść.

Rządowe propozycje zmian w systemie net-billingu powinny być ujawnione wraz z opublikowaniem projektu nowelizacji ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii, nad którym obecnie pracuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Podsumowanie

Wyraźnie zauważalne jest, że po turbulencjach na rynku energii w ubiegłym roku ceny prądu ustabilizowały się, co skutkuje tym, że prosumenci już nie mają możliwości sprzedawania wytworzonej energii do sieci po tak atrakcyjnych stawkach. W związku z tym, prostym przybliżeniem jest stwierdzenie, że prosument oddający całą wyprodukowaną energię do sieci w ciągu dnia, a następnie pobierający prąd do swojej konsumpcji, musiałby wytworzyć dwukrotnie więcej energii niż wynoszą jego potrzeby, aby uzyskać bilans energetyczny na poziomie zera.  Warto podkreślić, że w takiej sytuacji magazynowanie energii staje się dużo bardziej opłacalne dla prosumentów, niż sprzedaż prądu do sieci po niskich cenach.